Gimnazjum nr 1 w Szamotułach to szkoła, która działa od pierwszego września 1999r. mieści się w budynku dotychczasowej Szkoły Podstawowej nr 4 im. gen. Karola Świerczewskiego w Szamotułach przy ulicy Piotra Skargi 2.
Gmach szkoły zbudowany został w II połowie XIX w. Był w swych początkach siedzibą niemieckiej szkoły rolniczej aż do I wojny światowej, w czasie której w budynku mieścił się szpital. Wraz z odzyskaniem niepodległości nastąpiły kolejne zmiany i szkołę rolniczą przekształcono w styczniu 1920r. na "Progimnazjum im. Piotra Skargi". Ze względu na trudności lokalowe zaczęto ówczesny gmach rozbudowywać do wyglądu obecnego (salę gimnastyczną zbudowano dopiero w 1929r.). W czasie kolejnej wojny i okupacji hitlerowskiej w budynku ówczesnego liceum mieściła się szkoła niemiecka, a w końcowej fazie wojny szpital dla żołnierzy - rekonwalescentów. Następny rozdział historii naszej obecnej siedziby rozpoczął się po 1945r., kiedy to w nowej rzeczywistości kontynuowało swoją pracę liceum. Lata mijały i budynek mimo wielu modernizacji stał się zbyt mały i ciasny dla ciągle wzrastającej liczby uczniów.
Kłopoty lokalowe dotyczyły jednak nie tylko gmachu liceum. Wzrastała liczba uczniów poziomu podstawowego i podjęto decyzję o utworzeniu kolejnej "podstawówki" z lokalizacją przy ul. A. Mickiewicza - w będącym w trakcie budowy obiekcie, miała mieścić się Szkoła Podstawowa nr 4. W końcowej fazie prac dokonano jednak zmiany i nowo wybudowany gmach przeznaczono dla LO. Stary budynek gimnazjum przy ul. Piotra Skargi 2 miał być przeznaczony, w związku z rozbudową szpitala, na szkołę dla pielęgniarek. Wielkie plany zweryfikowała rzeczywistość. Ze względu na nie ukończenie nowego gmachu licealnego przy ul. A. Mickiewicza "ogólniak" pozostał w starym miejscu.
Konieczność powstania nowej "podstawówki" zrealizowano lokalizując ją również przy ul. Piotra Skargi. Rok szkolny 1975/1976 był rokiem wyjątkowo trudnym, w jednym budynku mieściły się dwie szkoły.
Rok 1999, wraz z wprowadzeniem w życie reformy oświaty, do budynku wraca znowu Gimnazjum.
Szkoła żyje i pracuje w budynku, który liczy sobie ponad 100 lat i znajduje się w rejestrze zabytkowych budowli Szamotuł.